Štampa na njemačkom jeziku se bavi idejom o formiranju regionalne zone slobodne trgovine na Zapadnom Balkanu, kao i načinom na koji je – uz pomoć srpske manjine – formirana vlada Kosova sa premijerom Ramušom Haradinajem.
Novinar Andreas Ernst za švajcarski dnevnik Noje cirher cajtung piše: „Oni koji automobilom prelaze granice na Zapadnom Balkanu, znaju kako to izgleda kada desetine, a ponekad i stotine, kamiona stoje na ivici puta i satima i danima čekaju da prođu proceduru na granici. Vozači drijemaju ili igraju karte. Kolona se svakih pola sata pomjeri za nekoliko metara. To mnogo košta. Prema procjenama srpske vlade, birokratske prepreke u regionu zapadnog Balkana (WB6: Albanija, Bosna i Hercegovina, Kosovo, Makedonija, Crna Gora, Srbija) prouzrokuju dvostruko veće troškove u logistici od onih koji su uobičajeni u Evropskoj uniji.”
„Takve okolnosti su u februaru podstakle tadašnjeg srpskog premijera i današnjeg predsjednika Aleksandra Vučića da predloži austrijskom kancelaru Kristijanu Kernu formiranje carinske unije Zapadnog Balkana. Ovaj je pozitivno primio tu ideju. Austrija zajedno sa Njemačkom, Francuskom, Italijom i Francuskom podržava takozvani Berlinski proces. Ta inicijativa od 2014. pokušava da unaprijedi regionalnu integraciju Zapadnog Balkana. Reformska dinamika je ubrzo zapela jer je predsjednik Evropske komisije Žan-Klod Junker najavio petogodišnji moratorijum na prijem novih članova u EU. Dosadašnji rezultati berlinskog procesa su skromni. Utoliko više Brisel i Berlin pozdravljaju prijedlog iz regiona koji je na njihovoj liniji.”
Autor objašnjava zašto aktuelna situacija nije dobra – „šest nacionalnih tržišta na Zapadnom Balkanu su previše mala i komplikovana da bi u velikom stilu privukla strane investitore. Ako bi se stopila u zajednički ekonomski prostor, on bi imao nešto manje od 20 miliona stanovnika – i jedinstvene regulative”. U tekstu je na osnovu statistika o nezaposlenosti i privrednom rastu u regionu te nivou životnog standarda u odnosu na EU prikazano da region ima „frustrirajuće perspektive koje čine razumljivim” emigriranje iz regiona.
„Doduše, zemlje WB6 su od 2006. članice Sporazuma o slobodnoj trgovini Cefta, ali njegovo sprovođenje je manjkavo. Države se izoluju trgovinskim preprekama i povremeno pokreću male trgovinske ratove kako bi zaštitile svoja tržišta od konkurencije. Birokratske prepreke slobodi kapitala i rada su visoke. Trgovinski volumen sa EU iznosi 57,4 odsto, a u okviru regiona je samo 18,5 odsto. Stvaranje carinske unije bi prema srpskom viđenju bilo kruna regionalone ekonomske zone. Zahvaljujući poboljšanim saobraćajnim putevima, međusobnim priznanjima diploma, otvaranju tržišta rada i brzom internetu, trebalo bi stimulisati rast koji je omogućen izvozom”.
„Vučićev prijedlog je u regionu primljen sa skepsom”, piše Andreas Ernst, uz objašnjenja o tome kome i iz kojih razloga smeta ta inicijativa, bilo da je riječ o primjedbi da ona vodi u stvaranje nove Jugoslavije ili da bi na čitav region mogao da se proširi sporazum Srbije i Rusije o slobodnoj trgovini. „No, nisu samo izjave iz Beograda proteklih nedjelja uveli pozitivnu promjenu raspoloženja u regionu. Komesar za proširenje EU Johanes Han je sa šestorim premijerima u albanskom Draču donio akcioni plan za stvaranje regionalne ekonomske unije. Odjednom su svi bili složni kada je riječ o daljem postupanju. Na Zapadnom Balkanu očito nije svejedno da li je neka poruka stigla iz Beograda ili iz Brisela.”
Ramuš Haradinaj (u sredini lijevo) je postao premijer uz podršku srpske manjineHaradinaj se predstavlja kao „realan” političar
A minhenski dnevnik Zidojče cajtung u tekstu pod naslovom: „Neprijatelj u čamcu” piše o tome kako „srpska manjina” na Kosovu „podržava kosovskog premijera” – povodom načina na koji je Ramuš Haradinaj uz podršku predstavnika srpske manjine postao premijer Kosova. „49-godišnji Haradinaj je dosad važio kao krvni neprijatelj srpske manjine koja čini oko pet odsto od dva miliona stanovnika Kosova. Još početkom godine, proveo je četiri mjeseca u pritvoru u Francuskoj, jer je Srbija tražila njegovo izručenje – bez uspjeha. Kada je on 2004. već jednom predvodio vladu u Prištini, morao je da napusti funkciju da bi izašao pred Haški tribunal gdje je optužen za ratne zločine. Dva puta je bio pred tim sudom, i dva puta je oslobađan zbog nedostatka dokaza. Važni svjedoci su tokom procesa umirali.”
„U najhitnije zadatke nove vlade spadaju i pregovori sa Beogradom o normalizaciji odnosa. To je uslov Evropske unije za obje strane kako bi bio nastavljen proces približavanja članstvu u toj zajednici. Haradinaj se neposredno po preuzimanju dužnosti inscenirao kao realan političar: nema alternative dijalogu sa Srbijom, rekao je: i pored tragične istorije ne možemo da promijenimo činjenicu da smo susjedi.”
Priredio Saša Bojić
DW.DE
