Kriza ekonomije: Šta mora naučiti i Grčka?

U izdanju Ekonomskog fakulteta u Sarajevu je na bosanskom jeziku objavljena knjiga “Globalna kriza 2008. i Keynesova opšta teorija”, autora dr. Fikreta Čauševića profesora Ekonomije i Međunarodnih finansija na Ekonomskom fakultetu u Sarajevu.
Njena promocija u Bosni i Hercegovini biće upriličena početkom septembra. No najnovija događanja u Grčkoj u vezi sa zaduženošću te zemlje, rezultata referenduma i potresu što ga događaji u toj zemljiu izazivaju u evropskoj ali i svjetskoj ekonomiji naprosto provociraju da se o knjizi nešto kaže prije nego što čujemo njene promotore.

Ovo iz razloga jer demistificira određene zamke koje se u aktuelnoj situaciji mogu uočiti.

Rukopis ove knjige The Global Crisis of 2008 and Keynes's General Theory u seriji SpringerBriefs in Economics sredinom septembra 2014. na engleskom jeziku objavio je njemačko-američki izdavač Springer a kod nas je netom prevedena.
Njena građa strukturirana je u tri poglavlja od kojih u prvom autor analizira odnos između ekonomske teorije i ekonomske politike od sedamdesetih godina prošlog vijeka do 2014. Teorijska analiza fokusirana je na intelektualni uticaj kejnzijanske ekonomske misli i nove klasične makroekonomije na kreiranje ekonomske politike prije svega u Sjedinjenim Američkim Državama, a potom i u zemljama Evropske unije i Japanu u pretkriznom, kriznom i post-kriznom periodu.

U drugom poglavlju Čaušević je kritički prezentirao Keynesovo najpoznatije djelo The General Theory of Employment, Interest and Money i po prvi put u literaturi o Keynesu i Keynesovoj The General Theory integrirao matematički model Branka Horvata u Keynesovu teoriju kapitala, troškova i zaposlenosti, pokazujući da se Keynesova zamka održavanja pune zaposlenosti uz ekspanzivnu monetarnu politiku ne mora nužno odražavati u ubrzanoj inflaciji sve dok je produktivnost proizvodnje u sektoru potrošnih dobara veća od prosječne produktivnosti, čime se otklanja jedan od ključnih problema primjene kejnzijanskog ekonomskog programa u fazi pune zaposlenosti.

U trećem poglavlju ove knjige, koje se čini najaktuelnijim za razumijevanje onog što se trenutno događa u svijetu, Čaušević je obradio uticaj finansijske globalizacije na efikasnost monetarne i fiskalne politike, sa naglaskom na potrebu fundiranja novog makroekonomskog modela koji bi integrisao uticaj znatno većeg stepena međuzavisnosti vođenja makroekonomskih politika velikih razvijenih ekonomija koje uz vertikalnu integraciju u proizvodnom sektoru za sebe vezuju velike ekonomije u razvoju, i na taj način povećavaju sistemski rizik.

Ova knjiga je s pravom uvrštena u biblioteke nekih od naprestižnijih svjetskih univerziteta, a posebno onih iz Sjedinjenih Američkih Država: Princeton University, University of Chicago, Stanford University, Yale University, University of California, Berkley.

Profesor Fikret Čaušević najistaknutiji bh. ekonomista na početku trećeg milenija, jedan je od rijetkih autora iz oblasti društvenih nauka sa područja Zapadnog Balkana u posljednjih dvadeset godina kojemu su u jednoj akademskoj godini (2014/2015.) objavljene dvije knjige kod izdavača koji pripadaju grupi najpoznatijih svjetskih izdavača (Springer i Routledge), kao i jedno poglavlje u trećoj knjizi (Springer).

U januaru 2015. jedan od tri najpoznatija svjetska izdavača u oblasti društvenih nauka, britanski Routledge je publikovao Čauševićevu knjigu pod naslovom Globalization, Southeastern Europe, and the World Economy.

Predgovore za ovu knjigu napisali su Dr. Peter Sanfey i Max Watson. Sanfey i Watson su posebno naglasili da je ovom knjigom i ranije objavljenim radovima Fikret Čaušević zauzeo posebno mjesto kao jedan od istraživača koji na vrlo uspješan način integrira raspravu i kritičku analizu globalnih ekonomskih problema u procesima globalizacije i integracije velikih svjetskih ekonomija, istovremeno i sa teorijskog i sa praktičnog aspekta, integrirajući u ovu analizu poziciju i domete ekonomskih politika zemalja regiona Jugoistočne Evrope i Zapadnog Balkana, sa posebnim osvrtom na post-ratnu Bosnu i Hercegovinu.

Ova knjiga predstavlja zbirku tekstova koje je Čaušević pisao u periodu 2003-2013. od kojih se prva četiri poglavlja odnose na globalna ekonomska kretanja i ulogu najznačajnijih svjetskih ekonomija u tim procesima, sljedeća tri poglavlja su posvećena analizi pozicije zemalja Zapadnog Balkana, a posljednja tri poglavlja analizi ekonomskih mogućnosti i problema Bosne i Hercegovine kao jedine tranzicijske ekonomije koja je bila suočena sa gotovo četvorogodišnjim ratom, uz posljedične velike razmjere gubitaka u ljudskom i materijalnom kapitalu. Globalization, Southeastern Europe, and the World Economy, slično kao i The Global Crisis of 2008, uvrštena je u biblioteke većine najpoznatijih univerziteta u Sjedinjenim Američkim Državama, u The British Library, bibliotekama vodećih univerziteta u Japanu, Australiji, i zemljama zapadne Evrope.

Povodom objavljivanja ove dvije knjige na inicijativu Danke savić, ambasadorke u Češkoj Republici, Center for Economic Research and Graduate Studies – Economics Institute (CERGE-EI) iz Praga (centar čiji je doktorski program zvanično uvršten u najboljih pet posto doktorskih programa u svijetu) organizovao je predavanje Fikreta Čauševića pod nazivom “The Global Crisis, Keynes's Solutions, and Small Open Economies” Na ovaj način Čauševiću je ukazano posebno priznanje za ostvarene rezultate u istraživačkom i nastavnom radu u prethodne dvije decenije.

Konačno, u trećoj knjizi, koju je krajem prošle godine Springer publikovao pod naslovom Public Policy Making in the Western Balkans, Čauševiću je objavljeno poglavlje pod nazivom “Political Economy of Economic Liberalization and Competitiveness in Bosnia and Herzegovina”.
Tim povodom Čaušević je sudjelovao na promociji ovog izdanja čiji su editori Dr. Margo Thomas i Dr. Vesna Bojičić-Dželilović. Promocija je održana u Londonu na the London School of Economics and Political Science početkom maja ove godine.

Hajdar Arifagić
Indikator